Terapia Integracji Sensorycznej (SI, ang. Sensory Integration)
Planując nauczanie należy wziąć pod uwagę fakt, że proces kształcenia często będzie miał wiele znamion terapii, ponieważ część jego celów powinna dotyczyć pokonania deficytów i dysharmonii rozwojowych, w dużym stopniu obniżających możliwości dziecka. Specyficzny proces przetwarzania wrażeń zmysłowych charakteryzujący niektóre osoby powoduje, że otoczenie odbierane jest przez nie jako źródło nieustannego bombardowania nieprzyjemnymi wrażeniami i nieprzyjemnymi dla nich niespodziankami. Kiedy mózg pozbawiony jest zdolności filtrowania napływających, wielokanałowych wrażeń, dochodzi do sytuacji, w której przez dwadzieścia cztery godziny na dobę panuje w nim zgiełk Wówczas trudno jest oczekiwać postępów w nauce, ponieważ uczenie się poznawcze i społeczne jest niezwykle trudne dla dziecka, którego świat jest wypełniony gwałtownymi dźwiękami, oślepiającymi obrazami, odrażającymi zapachami i wymyka się fizycznej kontroli.
Zdarza się, że dziecko nie jest w stanie selekcjonować ogromnej ilości napływających bodźców, jednocześnie otoczenie wymaga reagowania z odpowiednią uwagą, zachowywania się prawidłowo, uczenia się i przestrzegania społecznych reguł.
Jeżeli zaniedbamy problemy sensoryczne ucznia, nigdy nie będziemy w stanie prawidłowo ocenić jego możliwości - percepcja zmysłowa określa ogólne możliwości funkcjonowania.
Celem zmniejszenia problemów, a tym samym ułatwieniem przyswajania treści kształcenia, należy zastosować pewną modyfikację środowiska oraz odpowiednie strategie terapeutyczne. Jedną
z kompleksowych metod terapeutycznych jest Metoda Integracji Sensorycznej,
Cel główny zajęć terapii SI:
Spontaniczne formułowanie reakcji adaptacyjnych poprawiających integrację bodźców sensorycznych, w wyniku dostarczania kontrolowanej ich ilości a tym samym wzmocnienie procesów nerwowych leżących u podstaw konkretnych umiejętności pojawiających się w sposób naturalny, jako konsekwencja poprawy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego.
Cele szczegółowe zajęć terapii SI:
- rozwijanie tolerancji na wrażenia czuciowe, słuchowe, dotykowe
i węchowe;
- normalizacja odbioru wrażeń dotykowych, rozwijanie różnicującej percepcji dotykowej;
- usprawnianie i normalizowanie ruchów gałek ocznych;
- usprawnianie widzenia obuocznego;
- kształtowanie kontaktu wzrokowego;
- kształtowanie uwagi wzrokowej i szybkiego lokalizowania bodźców wzrokowych;
- doskonalenie zdolności do fiksacji wzroku;
- doskonalenie dowolnego, płynnego ruchu gałek ocznych, w separacji od ruchów głowy (stymulacja rozwoju odruchu przedsionkowo-okoruchowego);
- doskonalenie ruchów śledzących gałek ocznych;
- usprawnianie koordynacji oko-ruchowej: rozwijanie umiejętności naśladowania pozycji ciała, ruchu i czynności, manipulowanie przedmiotami pod kontrolą wzroku i bez kontroli wzrokowej, rzuty celownicze;
- doskonalenie obustronnej koordynacji ruchowej i wzrokowo-ruchowej;
- poprawa zdolności motorycznych w obrębie dłoni i palców;
- kształtowanie pamięci, uwagi i wrażliwości słuchowej, sekwencyjności
i koordynacji słuchowo-ruchowej;
- lokalizowanie i różnicowanie dźwięków z otoczenia;
- integracja słuchowo-wzrokowa i słuchowo-ruchowa;
- rozwijanie mechanizmów posturalnych, kształtowanie prawidłowej postawy ciała;
- doskonalenie zdolności utrzymania pozycji antygrawitacyjnych; zmniejszanie niepewności grawitacyjnej;
- rozwijanie mechanizmów równoważnych; równowaga dynamiczna
i statyczna;
- wypracowywanie lepszej stabilizacji tułowia, pracy prostowników
i zginaczy, prawidłowej kokontrakcji;
- normalizacja napięcia mięśniowego w obrębie ciała i aparatu mowy;;
- usprawnianie orientacji przestrzennej: utrwalanie schematu ciała, w tym różnicowanie jego stron w działaniu, utrwalanie pojęć dotyczących kierunkowości i orientacji przestrzennej, ocena odległości, dostrzeganie
i nazywanie relacji przedmiotu względem własnej osoby i względem innych przedmiotów;
- kształtowanie odruchu obronnego;
- doskonalenie praksji-ruchów docelowych;
- kształtowanie umiejętności oceny wielkości, kształtu, odległości;
- poprawa koordynacji międzypółkulowej (ruchy naprzemienne).
Cele rewalidacyjne:
- wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia na miarę jego indywidualnych możliwości;
- wyrównywanie i kompensowanie dysharmonii rozwojowych, korygowanie zaburzonych funkcji;
- rozwijanie autonomii ucznia, jego personalizacja i socjalizacja;
- wspomaganie rozwoju mowy i umiejętności porozumiewania się;
- wdrażanie ucznia do funkcjonowania społecznego, rozmienia i uznawania norm społecznych.
Terapeutka SI, dr Agnieszka Cieszyńska